Giáo viên thất nghiệp và trách nhiệm giáo dục
Hiện nay, định mức giáo viên (giáo
viên có biên chế, hưởng lương từ ngân sách Nhà nước) cho mỗi trường phổ
thông công lập được xác định theo Thông tư số 35/2006/TTLT-BGDĐT-BNV và
Thông tư số 28 của Bộ GD-ĐT.
Ở mỗi tỉnh, thành phố, định mức cụ thể
do UBND tỉnh, thành phố qui định. Đối với trường THCS, THPT định mức
này thường là từ 2,0 - 2,2 giáo viên/lớp. Định này đảm bảo việc các
trường THCS, THPT hoàn thành chương trình giáo dục mà không cần phải
tuyển thêm giáo viên hợp đồng theo “mùa vụ”.
Số liệu được công bố mới đây thì hiện
nay nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước đang thừa giáo viên bậc học
trung học. Ví như tỉnh Đồng Tháp, năm học 2010-2011 thừa hơn 900 giáo
viên; TP.HCM, năm học 2012-2013 thừa 973 giáo viên...
 |
| Ảnh minh họa. (Nguồn Internet) |
Mong muốn tìm được một chỗ đứng trên
bục giảng không được đáp ứng, đương nhiên những giáo viên không được
tuyển dụng sẽ phải tìm một hướng đi cho mình. Vậy, lượng giáo viên không
được tuyển dụng này sẽ làm gì?
Hướng giải quyết
Cách thứ nhất tiếp tục đi học tiếp lấy
bằng thạc sĩ, tiến sĩ: Đa số những người lựa chọn hướng giải quyết này
có thể hy vọng ở những kỳ tuyển giáo viên tiếp theo, với tấm bằng thạc
sĩ, tiến sĩ họ sẽ được cộng điểm khuyến khích hoặc tuyển thẳng. Số lượng
người lựa chọn cách giải quyết này chắc hẳn không nhiều (chưa có những
con số thống kê chính thức về số lượng sinh viên Sư phạm đi theo hướng
này được công bố).
Cách thứ hai, tìm việc giảng dạy tại
trường phổ thông ngoài công lập: Một bộ phận giáo viên không được tuyển
dụng tại các trường công lập sẽ tìm kiếm công việc tại các trường ngoài
công lập. Điều này, giúp họ có việc làm theo đúng chuyên môn được đào
tạo, giúp họ có thu nhập và tích lũy kinh nghiệm giảng dạy. Trong số
những giáo viên tham gia hợp đồng tại các trường ngoài công lập, không
ít người muốn tiếp tục tìm kiếm cơ hội giảng dạy tại các trường công lập
trong những kỳ tuyển giáo viên tiếp theo.
Cách thứ ba, tìm kiếm hợp đồng giảng
dạy tại các trường công lập: đây cũng là một hướng lựa chọn của một số
sinh viên mới tốt nghiệp trường Sư phạm. Thực tế cho thấy, việc tìm kiếm
được hợp đồng tại trường công lập khá khó khăn khi số lượng ứng viên
nhiều, số hợp đồng lại hiếm hoi. Mức lương của giáo viên hợp đồng tương
đối thấp, không có gì đảm bảo cho sự ổn định công việc trong những năm
tiếp theo.
Cách thứ tư, không theo nghề dạy học:
Trước khi đăng kí thi thi tuyển vào trường Sư phạm (có lẽ) không ai muốn
mình sau này sẽ không làm nghề dạy học. Tuy nhiên, khi không được tuyển
dụng, một số giáo viên có thể lựa chọn một nghề khác không liên quan
đến dạy học. Số lượng giáo viên không được tuyển dụng phải đi theo hướng
này không nhỏ.
Cho dù họ, những giáo viên không được
tuyển dụng vào biên chế tại các trường công lập lựa chọn hướng giải
quyết nào trong các cách trên thì đều gây lãng phí tài nguyên, đó là
nguồn tài nguyên con người. Và sự lãng phí không dừng lại ở đó.
Lãng phí Ngân sách chi cho đào tạo giáo viên
Nhà nước có chính sách ưu đãi sinh
viên Sư phạm. Theo đó, sinh viên theo học các trường sư phạm không phải
đóng học phí. Nguồn kinh phí đào tạo lấy từ ngân sách Nhà nước để đào
tạo nhân lực phục vụ ngành giáo dục, nhưng ra trường họ lại không có cơ
hội để phục vụ ngành, gây lãng phí Ngân sách không nhỏ.
Dù đã đủ giáo viên theo định biên,
nhiều trường vẫn tuyển giáo viên hợp đồng (có trường hợp, tuyển ồ ạt)
dẫn đến giáo viên biên chế không đủ tiết dạy, có những giáo viên chỉ
phải dạy số tiết chưa bằng 1/3 so với qui định nhưng vẫn hưởng lương (và
phụ cấp) bình thường gây lãng phí Ngân sách.
Nguyên nhân dẫn đến lạm thu
Do trường phổ thông hợp đồng thêm
nhiều giáo viên, nhưng Ngân sách trả lương tính theo số lượng học sinh
của mỗi trường, nên trường phải tìm các nguồn kinh phí khác để trả lương
giáo viên. Phải chăng đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến
lạm thu?
Và do không đủ tiết dạy qui định, thời
gian giảng dạy của giáo viên chiếm lượng nhỏ trong quĩ thời gian mà
giáo viên có. Thừa thời gian, giáo viên có thể sử dụng để tổ chức dạy
thêm dẫn đến việc dạy thêm tràn lan.
Cuộc đua "chạy việc" gây ra tiêu cực
Để được tuyển (hoặc hợp đồng) tại
trường công lập, mỗi sinh viên cần phải có đầy đủ những yếu tố, trong đó
bằng cấp là yếu tố cần, quan hệ và tiền bạc là yếu tố thiết yếu cho
“cuộc đua” “chạy việc”. Trong các yếu tố nói trên, khoản tiền mà sinh
viên phải chi phí cho việc này là không hề nhỏ. Và các sinh viên Sư phạm
vừa mới “chân ướt chân ráo” vào nghề "cao quý" đã phải làm một việc
không đúng với người làm việc cao quí, tạo nên những hiện tượng tiêu cực
đáng phê phán gây bức xúc xã hội (nạn tham ô, tham nhũng). Điều này tác
động không nhỏ đến sự phát triển của ngành giáo dục nói riêng và xã hội
nói chung.
Thiệt thòi cho học sinh
Thừa giáo viên do hợp đồng thêm nhiều
giáo viên trẻ, những giáo viên có kinh nghiệm không đủ số tiết dạy qui
định, mà đối với nghề dạy học, ngoài trình độ chuyên môn thì kinh
nghiệm, phương pháp giảng dạy và nghệ thuật quản lí học sinh là một vốn
quý mang đậm dấu ấn cá nhân. Giáo viên hợp đồng đa phần là tuổi đời,
tuổi nghề còn rất trẻ nên kinh nghiệm giảng dạy ít, học sinh thiệt thòi
hơn nếu được những giáo viên có nhiều kinh nghiệm giảng dạy. Trong
trường hợp này, đối tượng hưởng thụ lẽ ra được hưởng thụ nhiều hơn nếu
trường không thừa nhiều giáo viên.
Như vậy, để xảy ra hiện tượng thừa giáo viên, ngành giáo dục không chỉ gây ra hiện tượng lãng phí tài nguyên con người.
Để thu hút nhân tài vào ngành giáo
dục, giải quyết tình trạng tiêu cực trong ngành, giải tỏa những bức xúc
của dư luận đối với giáo dục hiện nay thì cần có những chính sách đúng
đắn của Đảng và Nhà nước, cần có nhiều biện pháp đồng bộ đối và sự quan
tâm của các cấp, các ngành từ địa phương đến trung ương. Trong các biện
pháp đó, có việc giải quyết bài toán thừa giáo viên.
Theo Vietnamnet
